Geschatte leestijd: ca 4 minuten
Protesteren wat is dat eigenlijk, is dat een uiting van zorg omdat je ergens tegen bent, omdat je bij bestuurders iets af wilt dwingen of is dat een poging om de wereld een klein beetje te verbeteren? Is protesteren hetzelfde als demonstreren of actievoeren? Hoe verhoudt het protest zich tegenover besluiten die met meerderheid van stemmen genomen zijn? Is een protest tegen de uitslag van verkiezingen wel gerechtigd?
Als je kijkt naar het woord ‘protest’ op zich, dan zou je denken dat je eigenlijk nergens tégen kunt protesteren, want in deze negatieve betekenis wordt het woord ‘protest’ vandaag de dag veelal gebruikt. Mensen die zich onbehaaglijk voelen in een bepaalde situatie tot aan mensen die woedend zijn, gebruiken het protest om hier uiting aan te geven. Of, in het ergste geval, hun mening aan anderen op te dringen of veranderingen te forceren. Normaal gesproken zou je zeggen dat het ook in het protest gaat over de juiste verhouding tussen een idee of een woord en de werkelijkheid. In eerste instantie niet om deze verhouding te veranderen, maar om deze verhouding kenbaar te maken.
Het protest is geen activistisch drukmiddel zoals dat nu gebruikt wordt. Dit kan makkelijk uit de hand lopen tot een handgemeen tot aan plundering en vernieling toe. Als we kijken naar de herkomst van ‘protest’ dan valt het woord in twee delen uiteen: ‘pro’ en ‘test’. Pro betekent gewoon ‘voor’ maar test ligt wat ingewikkelder. ‘Test’ komt niet van testen, toetsen of proeven maar komt in dit geval van het Latijnse ‘testare’, dat getuigen (van iets) betekent. In het protest wordt dus een positieve getuigenis gegeven; het protest houdt dus een weg ter verbetering, een keer ten goede open. Het is een getuigenis om de publieke opinie te mobiliseren met een positieve boodschap.
Het tegenovergestelde van pro-test is het ‘de-test’ oftewel afschuw. Detesteren is dan verafschuwen, verfoeien of verwensen. Het woord ‘detesteren’ staat gewoon in het woordenboek evenals het afgeleide bijwoord: detestabel. Dit bijwoord zou je ook als bijvoeglijk naamwoord kunnen gebruiken om je afschuw uit te spreken, bijvoorbeeld over de taal en de toon waarmee een woedende actievoerder de burgemeester aansprak bij de aanbieding van het handhavingsverzoek aan de gemeente op het gemeentehuis in Diever. Je zou je daar plaatsvervangend voor schamen. Dit detest overstemt het positieve protest dat voortkomt uit bezorgdheid voor de volksgezondheid. Ditzelfde geldt voor de aanvankelijk ludiek bedoelde activiteit, die door de opponenten steevast vernieling werd genoemd, waardoor de discussie verlegd werd van het sympathieke protest van het handhavingsverzoek naar en zogenaamd detest. Dit is het risico dat (extern) radicalisme met zich meebrengt.
Zou de wereld er vriendelijker uitzien als we wat meer het protest in zijn oorspronkelijke betekenis gaan gebruiken: het overtuigen met steekhoudende argumenten. Als dat niet lukt, dan zijn de argumenten niet overtuigend, maar dat mag dan nooit leiden tot detest want dan wordt de aanvankelijke sympathie van het protest tenietgedaan en slaat de publieke opinie om in afschuw. Dan wordt het moeilijker om de volgende keer weer de sympathie te verwerven voor een redelijk protest.
Maar wat te doen met mensen die, wanneer ze erop gewezen worden dat hun ideeën of handelswijze indruisen tegen bijvoorbeeld het gevoel van veiligheid in een gemeenschap, of een voorzorgbeginsel, simpelweg antwoorden: dat boeit ons niet? Dan wordt het spannend en komt het verschil in volksaard tevoorschijn. Zoals de Drentse afkeer van ‘patsers’, maar die wel kunnen omgaan met verschillen, wrijving, spanning en onzekerheid. Ook als het moeilijk wordt.
Het grote voordeel om elkaar te ontmoeten in het protest kan alleen als we ons tot elkaar verhouden in de oorspronkelijke betekenis van protesteren: het uiten van eigen overtuigingen waar je zelf positief in staat. Die je dus met steekhoudende argumenten geloofwaardig kunt onderbouwen.
Zo kunnen protesten bijdragen aan een leefbare samenleving, want dan gaan we samen op zoek naar oplossingen. Detesteren daarentegen vergiftigt niet alleen het debat maar ook de samenleving. Een ludiek bedoelde actie om met waterverf waarschuwingen op de weg te spuiten kan eenvoudig politiek geframed worden als laakbaar of zelfs verwerpelijk. Zo wordt een zuiver debat bij voorbaat zwaar belast.
Protest, als positieve uiting van een overtuiging daarentegen nodigt uit tot open debat of dialoog. Op basis van geldige argumenten.
Jan H. Fondse
Deze column verscheen eerder in het Weekblad van Diever.
Thank You For Your Vote!
Sorry You have Already Voted!